در این یادداشت نگاهی به کتاب دارالمجانین نوشته محمدعلی جمالزاده و اقتباس نمایشی نقل مکان به کارگردانی فاطمه محمودی و بازیگری امیر شمس خواهم انداخت.
آزمودم عقل دوراندیش را بعد از این دیوانه سازم خویش را.
نقل مکان نمایش غریب و زیبایی است که از ۲۰ آذر ۹۸ به روی صحنه رفت و تا ۶ دی در مرکز تئاتر مولوی روی صحنه ماند. مونودرامی در وصف دیوانگی و جنون. دیوانه ای که در دارالمجانین است. دیوانگی تنها چیزی که در میان تنهایی اش هنوز برای او باقی مانده است.
داستان نمایش و کتاب دارالمجانین.
دیوانه ای به نام محمود – پسرِ میرزا احمدِ خزانه‌دار– و داستان دل باختن اش به دختر عمویش بلقیس و تلاش دیوانه کنندهی او برای فرار از دارالمجانین و رسیدن یه معشوق. برای آنکه بگوید حالم خوب است. در همین حال است که مرز بین عقلانیت و جنون میشکند و پرسش ها آغاز میشوند.
اقتباس نمایشی و استفاده از ظرفیت های رمان ایرانی.
در حالی که امروزه اقتباس ها در ایران بیشتر از داستان ها و رمان های غربی است. این بار اما در این نمایشبه خوبی از ظرفیت های ادبیات ایران استفاده شد. و همین اقتباس از یک رمان ایرانی جذابیت های خاص خود را به وجود آورد.
نمایش اقتباس شده از دارالمجانین که در دهمین جشنواره «مونولوگ» دانشگاه هنر مورد تقدیر هیات داوران قرار گرفت. شاید در ابتدا دراماتیک شدن این کتاب کمی عجیب به نظر برسد. البته دراماتیزه کردن رمان دارالمجانین سخت است. اما در عین حال دارالمجانین کتابی است با جنبه های نمایشی بسیار.
نمایش دارالمجانین پر است از دیالوگ. دیالوگ هایی درگیر کننده و نظرات مخالف قابل تامل. داستان اول شخص و خطی محمود از تمام اطرافیانش تمام افرادی که هرکدام لحنی دارند و شخصیتی و متعلق اند به قشری خاص. لحن حرف زدنی که حتی در نمایشنامه هایمان هم زیاد با آن روبرو نمی شویم.
تئاتر اقتباسی در مقابل رمان.
نقل مکان اقتباس خوبی است از رمان محمدعلی جمالزاده. اقتباسی وفادارانه که به هر آنچه در کتاب است پرداخت. چه لحن بازیگر در هنگام روایت و چه در داستان. حتی در اشاراتی که به شعر های کتاب می کند. اما در جهاتی نیز از کتاب عقب مانده است.
زیبایی کتاب دارالمجانین به چند لایه بودن و درونمایه های آن است. به پرداخت زیادی که جمالزاده به تمام شخصیت ها دارد. به تحول و رسیدن آن ها به دیوانگی. با وجود بازی خوب تک بازیگر خوب نمایش (امیر شمس) نمایش به شخصیت ها نپرداخته و متاسفانه به خاطر شیوه ی اجرایی ای که نویسنده و کارگردان آن فاطمه محمودی انتخاب کرده؛ دیالوگ شکل نگرفته است.
با وجود تمام این ها و پا پس کشیدن تئاتر نقل مکان در برابر کتاب دارالمجانین. «نقل مکان» نمایشی است زیبا و پیشرونده که تماشاگر را با خود همراه و میخکوب میکند. البته باید گفت که در ابتدا نمایش آشفتگی دارد. آشفتگی ای که در ادامه از بین رفت. نقل مکان با جنبه های طنزی که دارد تنهایی و دیوانگی را به شکل خاص خود نشان می دهد. دیوانگی و جنونی که به شکلی خلاقانه حتی در دکور نمایش نیز حضور دارد. اتاقی رو به آسمان و آسمانی بر روی زمین. تنهایی و دیوانگی ای که مکمل یکدیگرند و دیوانگانی که تنها مانده اند.
با پرسشی بر این تنهایی و دیوانگی تاکید می شود.
آیا تا به حال انفرادی موندی؟
پی نوشت؛ دانلود دارالمجانین.
دانلود کتاب دارالمجانین نوشته محمدعلی جمالزاده در کانال تلگرام.
